JGT Nieuwkoop: eerste hulp bij opvoedvragen

Gedetacheerd vanuit Cardea en *Curium-LUMC werken Winnie en Leonie sinds 2015 in het Jeugd- en Gezinsteam (JGT)* Nieuwkoop. Met trainingen, ambulante hulpverlening, coaching en consultatie bedienen zij, samen met elf collega’s, de dertien dorpskernen in Nieuwkoop en omgeving. Winnie: ‘Wij zijn het eerste aanspreekpunt. Iedereen met een opvoedvraag komt bij ons.’

Leonie verduidelijkt: ‘Voor eenvoudige opvoedvragen over bijvoorbeeld slapen of eten is er het CJG*. Wij zijn er voor de (soms) complexe situaties waarin kind, ouders en school vastlopen. Denk aan thuiszitters, complexe- echtscheidingen of psychische problemen bij kinderen. Wij beantwoorden opvoedvragen, maar zetten ook crisisopvang uit en bespreken Veilig Thuis meldingen. Winnie: ‘De taakverdeling tussen ons en andere jeugdhulpverlening zoals het consultatiebureau en de jeugdverpleegkundige is niet altijd duidelijk voor ouders en soms ook andere hulpverleningsinstanties merken we.’ Leonie: ‘Bij wie past deze hulpvraag? Dat bespreken we altijd in ons team en met de ketenpartners waar we mee samenwerken.’

Duo-hulpverlening
Het schakelen tussen opvoedvragen, coaching en crisiszorg houdt het werk afwisselend en leuk zegt Winnie: ‘Complexe zaken drukken op je schouders. Na het bespreken van een melding bijvoorbeeld is het fijn om naar ouders te rijden en, gewoon vanaf de bank, opvoedvragen te beantwoorden.’ Leonie knikt instemmend: ‘Aan ieder gezin koppelen we sowieso altijd twee medewerkers. En we dragen gezinnen onderling over als blijkt dat bepaalde expertise nodig is.

Specialisten met vakkennis over LVB, veiligheid en psychiatrie, die hebben we in ons team.’ Het team biedt ruimte en veiligheid om lastige zaken te bespreken, bijvoorbeeld wanneer een medewerker vastloopt. Winnie: ‘We steunen elkaar. Humor helpt ook. Dat relativeert.’

Team van vakmensen
Samenwerkend in een team van vakmensen, met het Centraal Bureau van Cardea vijfentwintig kilometer verderop, is het soms best ingewikkeld je ‘Cardeaan’ te blijven voelen zegt Winnie: ‘Toch voelen wij ons heel betrokken bij de organisatie dankzij intervisie, trainingen en personeelsfeesten waar iedereen, ook als je gedetacheerd bent, welkom is.’

Leonie: ‘Specialistische hulp van Cardea, zoals Crisisopvang, Dialoog en KEI, daar maken wij veel gebruik van. De orthopedagoog en gedragswetenschapper die aansluiten bij onze teamvergaderingen zijn ook van Cardea. Dat is top, zij denkt mee en geeft waar nodig adviezen. Een frisse blik kan enorm helpend zijn.’ Winnie: ‘We overleggen veel, we kennen elkaar. Cardea faciliteert ons team.’ Leonie: ‘Nu ik er langer over nadenk, Cardea doet als organisatie veel om ons te ondersteunen.’ Winnie: ‘En onze teammanager, niet te vergeten, is een ‘Cardeaan.’

Aanpakken en achterover leunen
‘Wij zijn van nature aanpakkers, geneigd dingen over te nemen’ zeggen Leonie en Winnie eensgezind. Leonie: ‘Soms is achteroverleunen nodig om ouders te doen bewegen. Wij zeggen: als het kind veilig is en zich ontwikkelt is het goed’. Winnie: ‘We zijn ons bewust van onze belangrijke rol in de hulpverlening, maar we blijven passanten. Juist een netwerk van supporters bouwen om gezinnen heen is belangrijk voor stabiliteit en veiligheid.

We werken al een tijdje bij het JGT en hebben geleerd dat er ondanks problemen en tegenslagen, ook veel veerkracht in gezinnen zit. Soms is het nodig om juist daar aandacht aan te geven, om de krachten in het gezin te vergroten en het vertrouwen te geven dat ze het ook zelf weer kunnen na een tijd van ondersteuning.’ Winnie: ‘Moet het perfect? Ontwikkeling blijven zien, dat is het belangrijkste. Daarom is teamoverleg zo belangrijk. Doen we het juiste? Dat blijven we met elkaar bespreken.

Diagnosticeren of normaliseren?
Leonie: ‘Normaliseren, dat is belangrijk tegenwoordig. Thuis én op school. Scholen vragen ons om diagnostisering voor bijvoorbeeld autisme of ADHD. Wij vragen dan: wat levert zo’n diagnose op? Wat heb je als school nodig om onderwijs te blijven bieden? Voor ouders is het lastig te verdragen als hun kind zich anders ontwikkelt. Zij zien de successen van andermans kinderen op social media en denken: waarom doet mijn kind dat niet?’ Winnie: ‘Drie sportclubs, muziekles én op wintersport, kinderen moeten vaak zoveel.’

Sinds twee jaar werkt het team ook in de scholen. De samenwerking tussen docenten en JGT is hierdoor verbetert. Winnie: ‘Als je elkaars mogelijkheden kent ontstaat er begrip.’ Leonie: ‘Systemisch werken doen we sowieso. Een jongere beweegt pas als het hele systeem -ouders, school, hulpverlening- meedoet. Dat maakt de samenwerking met school ook belangrijk.’

Met een JGT-wagen de wijk in
Winnie en Leonie veren op bij de vraag hoe zij een blanco cheque zouden inzetten. Winnie: ‘Een aanbod voor kinderen en jongeren die thuis zitten van school ontbreekt. Met een SRV-wagen de wijk in, laagdrempelig contact leggen met ouders. Daar denk ik aan. Zo van: kom langs, de koffie loopt!’

Leonie haakt in: ‘Een JGT-wagen! Met inderdaad goede koffie en lekkere banken. Contact leggen, bemiddelen en praten. Goed idee. Ik zie het al helemaal voor me. Weet je, ouders hebben steun, een community nodig. Vroeger sprak je andere ouders bij de bakker of in de kerk. Tegenwoordig moet je het als gezin veelal alleen doen. Dat maakt opvoeden zwaarder. Als het even niet lekker loopt, ontstaan er direct problemen omdat de support ontbreekt.’ Leonie: ‘Er is veel te doen!'

*JGT? CJG? Wat is het verschil?
Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), voorheen het ‘consultatiebureau’, is de plek waar (aanstaande) ouders en jongeren tot 23 jaar terecht kunnen met vragen over opvoeden en opgroeien. CJG’s zijn een samenwerkingsverband van onder andere jeugdartsen, verpleegkundigen en pedagogen. De Jeugd- en Gezinsteams (JGT) bestaan uit jeugdhulpverleners van diverse organisaties zoals Cardea (specialistische jeugdhulp), Curium-LUMC (Kinder- en jeugdpsychiatrie) en Kwadraad (maatschappelijk werk). Deze jeugdexperts bieden ambulante begeleiding thuis of op school.

*Curium-LUMC
LUMC Curium is een academisch centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Ze bieden zorg aan gezinnen met kinderen die door psychische klachten ernstig disfunctioneren. Dit zijn kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling en ernstige problemen ondervinden, bijvoorbeeld thuis, met vrienden, op school, met hobby’s. Het lukt niet meer om mee te doen in het dagelijks leven. Deze kinderen komen bij Curium-LUMC voor diagnostiek en behandeling van complexe psychiatrische problematiek.